موسسه فرهنگی و مطبوعاتی روزنامه جمهوری اسلامی

شماره 13191
سيد مقاومت

به مناسبت سالروز شهادت سيد حسن نصرالله

 

 حجت‌الاسلام والمسلمين سيد حسن نَصْرالله (1339-1403شمسي) ملقب به «سيد مقاومت» روحاني و سياستمدار شيعه اهل لبنان، سومين دبيرکل حزب‌الله لبنان و از بنيانگذاران اين حزب انقلابي و مقاومت بود. حزب‌الله در دوران دبيرکلي سيد حسن به قدرتي منطقه‌اي تبديل شد. آزادسازي جنوب لبنان در 1379 از اشغال رژيم صهيونيستي، آزادي اسيران لبناني و بازپس‌گيري اجساد شهداي مقاومت از دست اسرائيل در 1383 و پيروزي در جنگ 33 روزه در 1385 در زمان دبيرکلي نصرالله روي داد. او به دليل مقاومت و پيروزي‌هاي پي در پي در برابر اسرائيل، محبوب‌ترين و قدرتمندترين رهبرِ جهان عرب شناخته مي‌شود.

نصرالله در حوزه علميه نجف و مدرسه امام المنتظر در بعلبک دروس حوزوي را آموخت. وي از شاگردان شهيد سيد عباس موسوي بود و مدتي نيز در قم در دروس آيات عظام سيد محمود هاشمي، سيد کاظم حائري و محمد فاضل لنکراني شرکت کرده بود. سيد حسن از سال 1354 تا 1361عضو جنبش اَمَل، از تشکل‌هاي سياسي شيعي در لبنان، بود؛ اما در سال 1361 با گروهي از روحانيان مبارز از آن جنبش جدا و حزب‌الله لبنان را تأسيس کردند. او پس از شهادت سيد عباس موسوي در 1371، به‌عنوان دبيرکل حزب‌الله انتخاب شد و تا زمان شهادتش در در اين سمت بود. نصرالله،‌ در سال‌هاي 1373، 1375 و 1390 نيز ازسوي نيروهاي اسرائيلي مورد سوء قصد قرار گرفته ولي جان سالم به در برده بود. پسر بزرگ وي، سيد محمدهادي نيز در سال 1376 در درگيري با نيروهاي اسرائيلي به شهادت رسيد. سيد حسن نصرالله در سمت دبيرکلي حزب‌الله لبنان،‌ با محور مقاومت روابط نزديکي داشت. او با رهبران ايران و گروه‌هاي مبارز فلسطيني همچون حماس متحد بود. نصرالله در جريان حملات اسرائيل به غزه پس از طوفان الاقصي، جبهه‌اي در جنوب لبنان براي حمايت و پشتيباني از مقاومت فلسطين ايجاد کرد و اعلام کرد اين جبهه تا پايان جنگ غزه ادامه خواهد داشت.

سيد حسن نصرالله، روز جمعه 6 مهر سال 1403 در پي بمباران منطقه شيعه‌نشين ضاحيه در جنوب بيروت توسط رژيم صهيونيستي به شهادت رسيد. رژيم صهيونيستي در اين بمباران از حدود 85 بمب سنگرشکن بين يک تا دو تني استفاده کرد. پيکر نصرالله پس از حدود 5 ماه در 5 اسفند 1403 در ضاحيه بيروت تشييع و در منطقه‌ بُرْج البَراجِنَة، در ضاحيه بيروت و نزديک فرودگاه بيروت، به خاک سپرده شد.

جايگاه سيد حسن نصرالله در ميان جبهه‌ مقاومت، جايگاه بسيار مهم و بزرگي است. سيد حسن نصرالله در خط مقدم، پيگير مبارزه با اسرائيل بود و بدون او نمي‌شد طي سال‌هاي اخير موفقيت‌هاي بزرگي در نبرد با اسرائيل کسب کرد و در اين عرصه ايشان بي‌ترديد جايگاه بزرگي داشت. به ويژه آنکه آن شهيد داراي شخصيت بسيار جذابي بود و در جهان عرب و در ميان برادران اهل سنت که خواهان مبارزه با اسرائيل بودند، نفوذ زيادي داشت.سيد حسن نصرالله بزرگترين نقش را در تجميع و هدايت نيروهاي مقاومت منطقه عليه اسرائيل داشت و توانسته بود با شخصيت مهم و نفوذي که در نيروهاي مقاومت داشت، همه‌ نيروهاي جبهه مقاومت را به سوي هدف بالايي هدايت و رهبري کند. شايد بتوان ويژگي‌هاي رهبري مقاومت شيعيان در لبنان به رهبري سيد حسن نصرالله بر چند عنصر خلاصه کرد.

اول، سيد حسن نصرالله شجاعت داشت و به عنوان رهبر جبهه مقاومت در لبنان تحول ايجاد کرد. شجاعت ايشان نمادي از شجاعت اهل‌بيت(ع) به ويژه امام حسين(ع) بود. او بدون هيچ ترديدي از شهادت و جنگيدن هراسي نداشت و تمام هستي و وجود خود را در راه آزادي فلسطين و حراست از کليت لبنان گذاشته بود. دومين ويژگي او، عقلانيت سيد حسن نصرالله بود که رهبري بسيار هوشمند و عاقل بود و تحت تأثير احساسات و هيجانات خاورميانه دست به کاري نمي‌زد.

شهيد سيد حسن نصرالله، خود را در امتداد خط فکري‌اسلام ناب محمدي مي‌ديد که زماني امام موسي صدر تلاش کرد در لبنان بنا نهاده شود. اين تداوم ‌تنها در سياست و مقاومت نظامي نبود، بلکه مهم‌تر از آن، در عرصه‌ فرهنگي و اجتماعي نيز مشهود است. سيد عزيز با بهره‌گيري از ايده‌هاي صدر و افزودن ابزارها و روش‌هاي روزآمد، توانست يک "زيست‌جهان فرهنگي و اجتماعي" کارآمد و پويا براي مقاومت بسازد که هم هويت‌ساز است و هم مشروعيت‌آفرين. بزرگ‌ترين نقطه پيوند ميان امام موسي صدر و سيد حسن نصرالله، شايد همين «فرهنگ مقاومت» باشد. صدر، مقاومت در برابر اشغال و بي‌عدالتي را يک اصل اساسي مي‌دانست. نصرالله اين ايده را گسترش داد و آن را به يک فرهنگ همه‌جانبه تبديل کرد. در اين فرهنگ، هر چيزي در خدمت مقاومت است. حزب‌الله با ابزارهايي همچون المنار، مدارس «شبکه المهدي» و مراسم يادبود شهدا، توانست اين فرهنگ را در نسل‌هاي مختلف بازتوليد کند.

از طرفي، محروميت مفهومي چند بعدي است و محروميت اقتصادي تنها يکي از ابعاد آن است. شهيد نصرالله معتقد بود فقر فقط نداشتن پول نيست؛ بلکه فقر آموزشي، بهداشتي و حتي «احساس ديده‌شدن» نيز بخشي از آن است. امام موسي صدر قبلا تلاش کرده بود با تأسيس مدارس و مراکز خدماتي، شيعيان لبنان احساس کنند به رسميت شناخته شده‌اند. سيد حسن نصرالله اين مسير را با تأسيس نهادهاي گسترده ادامه داد. شبکه مدارس المهدي، کلينيک‌ها و بيمارستان‌هاي وابسته به حزب‌الله و مؤسسات خيريه‌اي همچون بنياد شهيد، نه‌تنها نيازهاي فوري مردم را برطرف مي‌کنند، بلکه هويت جمعي ساکنان جنوب لبنان را از نو مي‌سازند.

پيش از مسئوليت نصر الله، تأسيس «حرکة المحرومين» به‌دنبال ايجاد نهادي همزمان سياسي و فرهنگي بود، نصرالله اين ايده را با ابزارهايي نوين گسترش داد. تأسيس شبکه تلويزيوني «المنار» در دهه 70، نقطه عطفي در اين مسير بود. المنار، رسانه‌اي بود که مقاومت را از سطح يک تاکتيک نظامي به يک فرهنگ همه‌جانبه ارتقا داد. اين شبکه با پخش اخبار، مستندها و برنامه‌هاي فرهنگي، نه‌تنها روايت حزب‌الله را به دنيا مخابره کرد، بلکه يک هويت پايدار براي مقاومت ‌ساخت. از سرودهاي کودکانه گرفته تا فيلم‌هاي مستند، همه در خدمت تثبيت اين هويتند.

 اکنون يک سال از شهادت سيد حسن نصرالله فرمانده شجاع حزب‌الله مي‌گذرد، اما حزب‌الله و راه سيد مقاومت با آنکه ضربات فراواني را متحمل شده است با همان قدرت و صلابت ادامه دارد. راه سيد در لبنان و به دست حزب‌الله ادامه خواهد يافت چون اين راه تبديل به يک فرهنگ شده است و اين موضوعي نيست که صهيونيزم بين‌الملل و حاميان مستکبر آنها در آمريکا و اروپا از آن غافل باشند. آنها مي‌دانند تا زماني که حزب‌الله داراي قدرت ايستادگي و بازدارندگي در منطقه است، تضعيف جبهه مقاومت ممکن نخواهد بود.

 

*سيد حسن نصرالله شجاعت داشت و به عنوان رهبر جبهه مقاومت در لبنان تحول ايجاد کرد. او بدون هيچ ترديدي از شهادت و جنگيدن هراسي نداشت و تمام هستي و وجود خود را در راه آزادي فلسطين و حراست از کليت لبنان گذاشته بود

*سيد حسن نصرالله با بهره‌گيري از ايده‌هاي صدر و افزودن ابزارها و روش‌هاي روزآمد، توانست يک "زيست‌جهان فرهنگي و اجتماعي" کارآمد و پويا براي مقاومت بسازد

*صهيونيزم بين‌الملل و حاميان مستکبر آنها در آمريکا و اروپا مي‌دانند تا زماني که حزب‌الله داراي قدرت ايستادگي و بازدارندگي در منطقه است، تضعيف جبهه مقاومت ممکن نخواهد بود

عناوین این صفحه