واکنش‌ها به رد قطعنامه استمرار لغو تحريم‌هاي ايران و متوقف کردن فرآيند اسنپ‌بک در شوراي امنيتقطعنامه

واکنش‌ها به رد قطعنامه استمرار لغو تحريم‌هاي ايران و متوقف کردن فرآيند اسنپ‌بک در شوراي امنيتقطعنامه‌اي که خواستار ادامه رفع تحريم‌هاي ايران بود در شوراي امنيت سازمان ملل به تصويب نرسيد. با 9 رأي منفي، قطعنامه تأييد پايبندي ايران به تعهدات هسته‌اي، رد شد و به اين ترتيب روند بازگشت تحريم‌ها، به جريان افتاد.اين قطعنامه که به پيشنهاد کره جنوبي به عنوان رئيس دوره‌اي شوراي امنيت براي استمرار لغو تحريم‌هاي ايران و متوقف کردن فرآيند اسنپ‌بک، ارائه شده بود،در نهايت با 4 رأي موافق چين، روسيه، پاکستان و الجزاير، در مقابل 9 رأي مخالف کشورهاي انگليس، فرانسه، آمريکا، سيرالئون، اسلووني، دانمارک، يونان، پاناما و سومالي و 2 رأي ممتنع گويان و کره‌جنوبي به تصويب نرسيد.نمايندگان روسيه و چين پيش از راي گيري، در نشست شوراي امنيت سازمان ملل براي بررسي قطعنامه "تداوم لغو تحريم‌ها عليه ايران" پيش از پايان مهلت 30 روزه روند مکانيسم ماشه (اسنپ بک) با اقدام سه کشور اروپايي و کره جنوبي بعنوان رئيس دوره‌اي شوراي امنيت مخالفت کردند و آن را عجولانه دانستند اما انگليس و فرانسه اقدام ضد ايراني خود را توجيه کردند.با راي نياوردن قطعنامه پيشنهادي کره جنوبي، مکانيسم ماشه بلافاصله آغاز نخواهد شد. بلکه اين اقدام براي فشار بيشتر به ايران به منظور پذيرش مطالبات و خواسته‌هاي آمريکا و سه کشور اروپايي در مهلت باقيمانده 30 روزه تا پايان روز 26 سپتامبر 2025 ميلادي برابر با 5 مهر 1404 خواهد بود.البته از قبل هم پيش‌بيني مي‌شد که در فقدان يک توافق حداقلي ميان ايران و سه کشور اروپايي، امکان توقف فرآيند اسنپ‌بک تا پيش از پايان مهلت 30 روزه آن در 5 مهر، غيرممکن باشد. واکنش سرد سه کشور اروپايي به ابتکار سيد عباس عراقچي، وزير امور خارجه ايران، نشان داد که کشورهاي اروپايي خواستار گام‌هاي عملي بزرگ ازسوي ايران براي توقف فرآيند اسنپ‌بک هستند.در همين حال به گفته کارشناسان سياسي،عليرغم رد قطعنامه استمرار لغو تحريم‌هاي ايران، پنجره ديپلماسي براي اجتناب از اسنپ‌بک هنوز بسته نشده‌ و در عين حال در داخل کشور نيز بايد از واکنش‌هاي هيجاني پرهيز کرد چون اين موضوع خطرناک است و به ضرر ايران خواهد شد.*واکنش ايران:مسئوليت کامل پيامدهاي اين اقدام بر عهده آمريکا،انگليس،فرانسه و آلمان استوزارت امور خارجه ايران درباره تحرک غيرقانوني سه کشور اروپايي براي بازگرداندن قطعنامه‌هاي خاتمه‌يافته شوراي امنيت از طريق سوءاستفاده از سازوکار حل‌وفصل اختلاف برجام و قطعنامه 2231 بيانيه‌اي صادر کرد.در اين بيانيه آمده است: جمهوري اسلامي ايران اقدام سه کشور اروپايي فرانسه، آلمان و انگليس در سوء استفاده از ساز و کار حل و فصل اختلاف برجام براي بازگرداندن قطعنامه‌هاي شوراي امنيت که در سال 2015 ميلادي (1394) به موجب قطعنامه 2231 و برجام خاتمه يافته بودند، را به‌عنوان اقدامي غير قانوني، ناموجه و تحريک‌آميز محکوم مي‌کند. قطعنامه شماره 2231 شوراي امنيت به‌عنوان بخش لاينفک برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ضمن تأييد برجام در ضميمه اين قطعنامه، بر ماهيت صلح‌آميز برنامه هسته‌اي ايران صحه گذاشت، شبهه‌هاي نادرست مطرح‌شده در مورد ماهيت برنامه هسته‌اي ايران را رفع کرد، و همزمان تدابير راستي‌آزمايي سختگيرانه‌اي در مورد آن معرفي کرد. به موجب قطعنامه 2231 همه قطعنامه‌هاي شوراي امنيت که از سال 2006 تا 2009 ميلادي (1385 تا 1388) عليه ايران وضع شده بود، خاتمه يافت و مقرر گرديد موضوع هسته‌اي ايران در سپتامبر 2025 ميلادي (مهر 1404) از دستور کار شوراي امنيت خارج شود.در بيانيه وزارت خارجه ايران تصريح شده است، اقدام مخرب سه کشور اروپايي براي بازگرداندن قطعنامه‌هاي لغوشده شوراي امنيت درحالي صورت مي‌گيرد که تأسيسات هسته‌اي تحت پادمان ايران مورد حملات غيرقانوني رژيم صهيونيستي و آمريکا قرار گرفته و آسيب ديده‌اند؛ حملاتي که آشکارا منشور ملل متحد را نقض کرده، صلح و امنيت بين‌المللي را به مخاطره انداخته و بنيان‌هاي رژيم عدم اشاعه را به شدت تضعيف نموده است. سه کشور اروپايي نه تنها از محکوم‌کردن اين اقدامات تجاوزکارانه خودداري کردند بلکه با سوء استفاده از سازوکار حل اختلاف برجام، مرتکب اقدام غيرقانوني مضاعفي مي‌شوند. اين دولت‌ها حتي به تفاهم جمهوري اسلامي ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در 9 سپتامبر 2025 توجهي نکرده و عليرغم استقبال جامعه بين‌المللي، آن را ناديده گرفتند، درحالي که مهمترين بهانه آنها براي اسنپ بک، عدم همکاري ايران و آژانس عنوان شده بود. علاوه بر اين، پيشنهاد منطقي ايران که خود نسبت به معقول بودن آن اذعان کردند را نيز به بهانه‌هاي واهي ناديده گرفتند چراکه از ابتدا به دنبال مطامع سياسي زياده‌خواهانه خود بوده‌اند. جمهوري اسلامي ايران همواره تلاش کرده است مسير ديپلماسي و تعامل را باز نگه دارد، اما اين کشورها عليرغم ادعاهاي خود، تاکنون استقلالي از خود نشان نداده و از سياست‌هاي يکجانبه‌گرايانه و غيرقانوني آمريکا دنباله‌روي کرده‌اند.جمهوري اسلامي ايران در اين بيانيه تأکيد کرد: 1- اقدام امروز سه کشور اروپايي در شوراي امنيت سازمان ملل متحد در راستاي تکميل فرايند بازگرداندن قطعنامه‌هاي لغو شده شوراي امنيت، اقدامي غيرقانوني، ناموجه و تحريک‌آميز است که روندهاي ديپلماتيک جاري را به شدت تضعيف مي‌کند. 2- مسئوليت کامل پيامدهاي اين اقدام، در صورتي که منجر به بازگشت قطعنامه‌هاي لغوشده شوراي امنيت عليه ايران شود، بر عهده آمريکا و سه کشور اروپايي است که با تحريف واقعيت‌ها و طرح ادعاهاي بي‌اساس، برخي کشورهاي غيردائم عضو شوراي امنيت را نيز براي همراهي کردن با خود تحت فشار قرار دادند.3- اقدام امروز در تکميل فرايند بازگرداندن تحريم‌هاي شوراي امنيت، بدون اجماع و علي‌رغم مخالفت جدي تعدادي از اعضاي شوراي امنيت صورت گرفت که ضمن تضعيف بيش از پيش اعتبار شوراي امنيت، ضربه‌اي به ديپلماسي و نيز رژيم عدم اشاعه محسوب مي‌شود. 4- برنامه هسته‌اي صلح‌آميز ايران مبتني بر خواست و اراده ملت ايران براي پيشرفت و توسعه علمي و فناورانه است و ملت ايران در اين مسير مصمم است. جمهوري اسلامي ايران ضمن تأکيد بر پيگيري منافع و حقوق خود، از جمله از مجراي ديپلماسي، حق پاسخ‌گويي متناسب به هر اقدام غيرقانوني را محفوظ مي‌دارد. 5- جمهوري اسلامي ايران از تمامي اعضاي مسئول جامعه بين‌المللي مي‌خواهد اقدام غيرقانوني امروز سه کشور اروپايي در شوراي امنيت را مردود دانسته و از هرگونه مشروعيت‌بخشي به آن خودداري کنند.* وزير خارجه: ايران هرگونه اقدام سياسي را که منجر به تشديد تنش‌ شود، نمي‌پذيردوزير امور خارجه کشورمان نيز در گفتگوي تلفني با مديرکل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي ضمن بررسي آخرين وضعيت توافق ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و موضوع اسنپ‌بک، تصريح کرد: ايران به عنوان کشوري مسئوليت‌پذير، همواره مسير ديپلماسي و همکاري فني را براي حل مسائل مربوط به برنامه هسته‌اي خود دنبال کرده است و هرگونه اقدام سياسي و فشار غيرمنصفانه را که مي‌تواند به تشديد تنش‌ها منجر شود، نمي‌پذيرد.سيد عباس عراقچي از تسلط فضاي سياسي بر نشست شوراي حکام آژانس انتقاد و تأکيد کرد که همکاري ايران با آژانس کاملاً فني و در چارچوب مقررات بين‌المللي است.عراقچي همچنين خاطرنشان ساخت که ايران به عنوان کشوري مسئوليت‌پذير، همواره مسير ديپلماسي و همکاري فني را براي حل مسائل مربوط به برنامه هسته‌اي خود دنبال کرده است و هرگونه اقدام سياسي و فشار غيرمنصفانه را که مي‌تواند به تشديد تنش‌ها منجر شود، نمي‌پذيرد.* سفير ايران در سازمان ملل: شوراي امنيت سازمان ملل فرصت گفت‌وگو و اجماع را بر باد دادسفير و نماينده دائم ايران در سازمان ملل هم در پي عدم تصويب قطعنامه پيشنهادي "تداوم لغو تحريم‌ها عليه ايران"با فشار آمريکا و اروپا در نشست شوراي امنيت گفت: شوراي امنيت فرصت گفتگو و اجماع را بر باد داد و روسيه و چين با حسن نيت ابتکاري متوازن براي تمديد قطعنامه 2231 و حفظ ديپلماسي ارائه کردند.اميرسعيد ايرواني در نشست شوراي امنيت گفت: آمريکا و تروئيکا به جاي پذيرش اين مسير عقلاني، تشديد، فشار و تفرقه را برگزيدند. اين تناقض ميان گفتار و اقدامات آنان بار ديگر ثابت مي‌کند که قصد واقعي‌شان نه ديپلماسي، بلکه تشديد است. آنان اکنون بايد مسئوليت کامل بحراني را که خود ساخته‌اند بر عهده گيرند.وي تصريح کرد: اقدام شتابزده، غيرضروري و غيرقانوني است. ايران هيچ الزامي براي اجراي آن قائل نيست. مسئوليت پيامدهاي وخيم آن به طور کامل بر عهده آمريکا و تروئيکا است که اتهامات ساختگي عليه ايران تراشيدند و در عين حال حملات مجرمانه رژيم اسرائيل به تأسيسات تحت پادمان را ممکن ساختند.ايرواني تأکيد کرد: اين اقدام، بدون اجماع، شورا را تضعيف مي‌کند، ديپلماسي را خدشه‌دار مي‌سازد و رژيم عدم اشاعه را به خطر مي‌اندازد. برنامه هسته‌اي ايران نه با بمب نابود خواهد شد، نه با تحريم متوقف خواهد گشت، و نه از مسير صلح‌آميز خود منحرف خواهد شد. درِ ديپلماسي بسته نيست؛ اما اين ايران خواهد بود، نه دشمنانش، که تصميم خواهد گرفت با چه کسي و بر چه مبنايي وارد تعامل شود.وي تأکيد کرد: موضع ايران روشن است؛ گفتگو و ديپلماسي براي جلوگيري از تشديد تنش ضروري است و قطعنامه 2231 بايد همان‌گونه که توافق شده به پايان برسد. تلاش تروئيکا براي بازاعمال تحريم‌ها بي‌اساس، غيرقانوني و غيرموجه است. ايران اقدام غيرقانوني تروئيکا را رد و محکوم مي‌کند. اين اقدام سازوکار حل‌وفصل اختلافات برجام را دور زده، هيچ مبناي حقوقي ندارد و باطل و بي‌اعتبار است.ايرواني افزود: ما براي ديپلماسي آمادگي داريم و همه چيز به روند مذاکرات بستگي دارد و درحال حاضر نمي‌توانيم پيش شرطي را بپذيريم.* خطيب زاده: اروپا به دنبال بهانه براي افزايش تنش در منطقه استدستيار وزير امور خارجه ايران هم در واکنش به تحولات مربوط به بازگشت احتمالي تحريم‌هاي سازمان ملل متحد و کارشکني کشورهاي اروپايي براي فعال شدن مکانيزم پس گشت هشدار داد که سه کشور اروپايي (تروئيکا) به دنبال بهانه‌اي براي افزايش تنش هستند.سعيد خطيب زاده به اروپايي‌ها توصيه کرد که آن‌ها بايد جانب احتياط را رعايت کنند.دستيار وزير امورخارجه ايران تأکيد کرد که راه ديپلماسي هنوز بسته نشده و ديپلماسي هميشه گزينه بهتري نسبت به بالا بردن سطح تنش‌هاست.* غريب‌آبادي: اگر اسنپ‌بک اجرا شود، توافق ايران آژانس متوقف مي‌شودمعاون وزير خارجه ايران هم تأکيد کرد که اگر تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل برگردد، اجراي توافق ايران با آژانس در قاهره نيز متوقف مي‌شود.کاظم غريب‌آبادي گفت: اگر ظرف 6، هفت روز آينده اتفاقي در حوزه ديپلماسي رخ ندهد، اين تحريم‌ها بازمي‌گردد و فعال مي‌شوند.غريب‌آبادي در پاسخ به اين سؤال که «آيا در يک هفته باقي‌مانده ديپلماسي‌ها و رايزني‌ها ادامه خواهد داشت؟»، گفت: تعامل و ديپلماسي هيچ‌وقت بسته نيست، حتي در شرايطي که وضعيت اين‌گونه است و تعاملات ديپلماتيک ظرف روزهاي آتي با طرف‌هاي مختلف ادامه پيدا مي‌کند.معاون وزير خارجه ايران با بيان اينکه «سه کشور اروپايي هيچ‌وقت به تعهدات برجامي خود پايبند نبوده‌اند»، ادامه داد: اتحاديه اروپا نيز در طول هفت سال گذشته که آمريکا از برجام خارج شده است، تعهدي را انجام نداده است ولي آنها مدعي هستند که به اين توافق پايبند بوده‌اند.* سخنگوي سازمان ملل: اميدواريم هفته آينده در موضوع ايران شاهد پيشرفت‌هايي باشيمسخنگوي سازمان ملل هم در پي عدم تصويب قطعنامه "تداوم لغو تحريم‌ها عليه ايران" در شوراي امنيت سازمان ملل ابراز اميدواري کرد که در هفته آينده که هشتادمين نشست سالانه مجمع عمومي سازمان ملل با حضور نزديک به 150 تن از سران کشورها و دولت‌ها برگزار مي‌شود، درباره موضوع ايران شاهد پيشرفت‌هايي باشيم.استفان دوجاريک تصريح کرد: ما تصميم شوراي امنيت را در اين خصوص مشاهده کرديم و مي‌دانيم اگر در چند روز آينده موفقيت ديپلماتيکي به دست نيايد، تحريم‌ها دوباره اعمال خواهند شد. از نظر ما زمان رو به اتمام است و ما بار ديگر خواسته خود را مبني بر راه حل ديپلماتيک در مورد مسئله هسته‌اي ايران را تکرار و بر اهميت گفتگو و پايبندي به منشور سازمان ملل تأکيد مي‌کنيم.دوجاريک در پاسخ به اينکه آيا اجرايي شدن مکانيسم ماشه به معني توقف مذاکرات است و دبيرکل سازمان ملل قصد دارد با رئيس‌جمهور ايران در طول حضور او در مجمع عمومي سازمان ملل ديدار و گفتگو کند؟ گفت: هميشه امکان ديپلماسي وجود دارد ما براي همين امر در سازمان ملل هستيم و دبيرکل سازمان ملل هميشه از ديپلماسي حمايت مي‌کند. البته ما با محدوده زماني تعيين شده ازسوي شوراي امنيت مواجه هستيم و زمان رو به اتمام بوده و مهم است که از زمان باقي مانده براي ديپلماسي استفاده شود.وي درباره قطعنامه پيشنهادي چين و روسيه که در پي تمديد فني قطعنامه 2231 هستند و نيز اينکه دبيرکل سازمان ملل از اين امر حمايت مي‌کند، گفت: پيش از راي گيري در اين خصوص نظر نخواهيم داد.* تلاش روسيه و چين براي حل‌وفصل پرونده هسته‌اي ايراندر همين حال نماينده روسيه در وين بعد از تصميم شوراي امنيت براي احياي تحريم‌ها عليه ايران از راهکاري تازه براي حل پرونده هسته‌اي ايران سخن گفت.ميخائيل اوليانوف در گفتگو با شبکه الميادين اعلام کرد که روسيه و چين درحال آماده‌سازي ابتکار عملي براي حل‌وفصل بحران هسته‌اي ايران هستند. اوليانوف به جزئيات اين طرح اشاره‌اي نکرده است.نماينده دائم چين در سازمان ملل هم به سه کشور اروپايي در خصوص بازگرداندن تحريم‌هاي ايران هشدار داد و گفت که «مکانيسم ماشه»، تلاش‌هاي ديپلماتيک را به يکباره نابود خواهد کرد.