به مناسبت 30 آبان روز حکمت و فلسفه و بزرگداشت فارابي
سي‌ام آبان ماه به مناسبت روز بزرگداشت حکيم فارابي روز حکمت و فلسفه نام گرفته است. ابونصر محمد فارابي ملقب به معلم ثاني، از چند جهت براي ايرانيان شخصيت مهمي است. تأليفات وي در فلسفه و همچنين در موسيقي هنوز مورد استناد و ارجاع است. اين رويداد فرهنگي ازسوي انجمن آثار و مفاخر فرهنگي مطرح و بعد از تأييد شوراي فرهنگ عمومي و شوراي عالي انقلاب فرهنگي در تقويم رسمي کشور قرار گرفت.
ابونصر فارابي از جمله شخصيت‌هايي است که ويژگي‌هايي خاص دارد و فرد تأثيرگذاري بوده است؛ به ويژه در دو حوزه مهم انديشه ايراني يعني حکمت و فلسفه و موسيقي. همانطور که لقب معلم اول را به ارسطو داده‌اند، به درستي واژه معلم ثاني به فارابي منسوب شده، او اين لقب را در تاريخ از آن خود کرده است. تأليفات فارابي در حوزه حکمت و فلسفه تأثير شگرفي داشته است و به همين دليل اساتيد و شخصيت‌هاي علمي و فرهنگي در مجموعه تحقيقات خود، از فارابي به عنوان موسس فلسفه اسلامي نام مي‌برند که صاحب مشرب و مکتب فلسفي نيز هست. ازسوي ديگر فارابي با تأليف اثري بسيار مهم به نام الموسيقي الکبير، تأثير خود را در اين دانش مهم تا امروز بر جاي گذاشته است. از نظر کمي و کيفي اين اثر بزرگترين اثر موسيقايي جهان اسلام و ايران به شمار مي‌رود و از اهميت ويژه‌اي برخودار است. اين اثر در رسالات و متون مختلف موسيقيايي تا امروز حضور بسيار پررنگي داشته است.
نام کامل فارابي، ابونصر محمد بن محمد بن طرخان بن اوزلوغ فارابي (259-339 قمري)است. او همچنين در فلسفه، منطق، جامعه شناسي، پزشکي، رياضيات تخصص داشت. فارابي به مکتب نوافلاطوني تعلق داشت که سعي داشتند تفکرات افلاطون و ارسطو را با الهيات توحيدي هماهنگ کنند و در فلسفه اسلامي نيز از جمله انديشمندان مشايي محسوب مي‌شود. فارابي شرح‌هاي ارزشمندي بر آثار ارسطو نگاشته و به همين سبب او را معلم ثاني خوانده‌اند. برگرداندن آثاري از او به زبان لاتين به شهرت وي در مغرب زمين انجاميد و سال 1399 (2020) ازسوي يونسکو، به عنوان سال تقدير از ابونصر فارابي در نظر گرفته شده بود.
«فارابي» يکي از نوابغي است که در زمانه بسيار حساس تاريخي ظهور کرد و توانست تأثير عميق و بسزايي را در تفکر انديشمندان بعد از خود به جا بگذارد، تأثير فارابي به قدري شگرف است که شايد بتوان گفت او و انديشه‌هاي او بود که توانست زمينه را براي شکوفايي تمدن اسلامي فراهم سازد. دغدغه اصلي فارابي پيوند و تلفيق ميان دين و فلسفه بود و معتقد بود که ميان دين محمدي و حکمت يوناني تناقضي وجود ندارد و اگر اختلافي وجود دارد مربوط به ظواهر امر است که مي‌توان با تاويلات فلسفي آن را برطرف کرد.
علاوه بر «معلم ثاني»، «موسس فلسفه اسلامي» و «انتقال دهنده منطق صوري يوناني به جهان اسلام» نيز از جمله عناويني است که در تاريخ انديشه اسلامي به ابونصر فارابي اطلاق شده است.
