به مناسبت سالروز رحلت علامه محمد تقي جعفري
25 آبان ماه سالروز رحلت علامه محقق استاد محمدتقي جعفري، فقيه ژرف‌نگر و انديشمند توانا بود. ایشان در تلاش علمي مستمر و خستگي‌ناپذير به سر مي‌برد و عمر خويش را در تفکر و مجاهده علمي و عميق‌انديشي در دانش‌ها و علوم مختلف سپري کرد. ويژگي بارز علامه جعفري اين بود که فعاليت‌هاي علمي خود را با اخلاص و صفاي درون و نورانيت باطني درآميخت و در کنار اخلاص، صفات زيباي تواضع و فروتني و اخلاق خويش را براي ادامه مسير مبارک اما پرفراز و نشيب خود برگزيد. مجاهدت‌هاي بي‌وقفه علمي علامه محمدتقي جعفري ثمره‌اي بس گرانسنگ داشت به گونه‌اي که در طول عمر مبارک آن فقيه اديب، بيش از 80 اثر از ايشان در علوم گوناگون به طبع رسيد و برخي از اين آثار در نوبت‌هاي مکرر تجديد چاپ گرديد. از برجسته‌ترين آثار استاد جعفري، مجموعه 15جلدي شرح مثنوي، کامل‌ترين کشف‌الابيات مثنوي مولوي در 4 جلد تحت عنوان «از دريا به دريا» و مجموعه 27 جلدي شرح و تفسير بر نهج‌البلاغه، در کنار ده‌ها جلد کتاب و رسائل مختلف در زمينه‌هاي فقه، علوم سياسي، روان شناسي، علوم تربيتي، معارف اسلامي، هنر و ادبيات، مباحث فلسفي و کلامي و حوزه فرهنگ است. همچنين ده‌ها جلد کتاب و مقاله به يادگار مانده از استاد جعفري در نوبت تدوين و انتشار هستند که طبعاً در زمان مناسب منتشر خواهند شد. علامه محمدتقي جعفري در حوزه انديشه، علاوه بر داخل کشور انديشمندي شناخته شده در سطح بين‌الملل بود و ده‌ها نويسنده، فيلسوف، استاد و محقق و متفکر از سراسر جهان با ايشان مذاکرات و مکاتبات علمي داشته‌اند که برخي از اين مذاکرات در کتاب دو جلدي «تکاپوي انديشه‌ها» جمع‌آوري و منتشر شده است. استاد فقيد علامه محمدتقي جعفري در بيست و پنجم آبان‌ماه سال 1377 در پي بيماري به ديدار معبود شتافت و عالم علم و انديشه را به سوگ خويش نشاند.
فهرستي که در ادامه مي‌آيد، برخي از آثار علامه محمدتقي جعفري در علوم و حوزه‌هاي مختلف فکر و انديشه مي‌باشد.
فقه
1- رسائل فقهي شامل
- طهارت اهل کتاب
- ذبايح اهل کتاب
- عدم انحصار زکات در موارد نه گانه
- قاعده لاضرر و لاضرار
- حليت و حرمت گوشت انواع حيوانات
- حقوق حيوانات در فقه اسلامي
- کيفر سرقت در اسلام
- مقايسه حقوق بشر در اسلام و غرب
- بحثي درباره امر به معروف و نهي از منکر
- حرمت سقط جنين
- مسئوليت مدني ناشي از جرم کودکان بزهکار در فقه و حقوق اسلامي
2- حقوق جهاني بشر از ديدگاه اسلام و غرب (فارسي و انگليسي)
3- الرضاع
فلسفه
1- جبر و اختيار
2- مجموعه مقالات شامل؛
- برهان کمالي دکارت بر وجود خداوند
- برهان کمالي (وجوبي) در اثبات خدا
- هدف زندگي
- مقدمه‌اي بر مفهوم فلسفه مالکيت
- حرکت و تحول
- حرکت و تحول از ديدگاه قرآن
- طبيعت و ماوراي طبيعت
- علم در خدمت انسان
- رابطه علم و حقيقت
- علم و عرفان از ديدگاه ابن سينا
- علم از ديدگاه اسلام
- اميد و انتظار
3- ارتباط انسان و جهان
4- ايده آل زندگي و زندگي ايده‌آل
5- نقد نظريات ديويد هيوم در چهار موضوع فلسفي
- مفاهيم و انديشه‌هاي مجرد
- خويشتن
- عليت
- استي و بايستي
7- بررسي و نقد برگزيده افکار راسل
8- زيبايي وهنر از ديدگاه اسلام
9- حکمت اصول سياسي اسلام (فلسفه سياسي اسلام). اين کتاب ترجمه و تفسير فرمان مبارک حضرت اميرالمؤمنين(ع) به مالک اشتر است.
10- بررسي و نقد کتاب (سرگذشت انديشه‌ها) که مهمترين کتاب آلفرد نورث وايتهد در فلسفه مغرب زمين است.
11- پيام خرد، اين کتاب حاوي تعدادي از سخنراني‌هاي بين‌المللي مي‌باشد که به عنوان نمونه مي‌توان به سخنان ايشان تحت عنوان (تقسيم بندي فلسفه‌ها) در يونان در دانشگاه آتن اشاره نمود. پس از اين سخنراني و بيان اين تقسيم بندي جديد در فلسفه، پروفسور "موچوبولوس" استاد بزرگ فلسفه در دانشگاه آتن درباره استاد علامه جعفري اين مطالب را بيان کرد: همان گونه که در معرفي استاد گفتم: ايشان بسيار عميق به مسائل مي‌نگرند. امروز شما آقايان و خانم‌ها با سخنراني علامه جعفري مي‌توانيد اين موضوع را تأييد کنيد که استاد علامه جعفري تقسيم بندي جديدي را که براي علم و فلسفه و انواع آن مطرح کرده‌اند بسيار جالب است و با توجه به افکار ايشان مي‌توان خطوط اصلي فلسفه و وظايف آينده فيلسوف را تعيين کرد.
12- فلسفه دين
13- تحقيقي در فلسفه علم
14- فلسفه و هدف زندگي
15- فلسفه و نقد سکولاريزم
16- مقدمه‌اي بر فلسفه
17- مولوي و جهان بيني‌ها
18- تعاون الدين و العلم
19- الامر بين الامرين
20- نهايت الادراک الواقعي بين الفلسفه القديمه و الحديثه
21- آفرينش و انسان
22- موسيقي از ديدگاه فلسفي و رواني
عرفان
الف- در موضوع عرفان؛
1- عرفان اسلامي
2- آيا شريعت طريقت و حقيقت با يکديگر متفاوتند؟
3- نيايش امام حسين(ع) در صحراي عرفات (به زبان فارسي و عربي)
4- تفسير و نقد و تحليل مثنوي (15 جلد)
5- حضرت علي(ع) و عرفان
6- علل و عوامل جذابيت سخنان مولوي
ب- در علم النفس؛
1- آيا جنگ در طبيعت انسان است؟
2- وجدان
معارف اسلامي
1- ترجمه و تفسير نهج‌البلاغه (27 جلد)
2- ترجمه کامل نهج‌البلاغه (1 جلد)
3- انسان در ديدگاه قرآن
4- مبدا اعلا
5- امام حسين(ع) شهيد فرهنگ پيشرو انسانيت
6- شناخت انسان در تصعيد حيات تکاملي
7- علم از ديدگاه علي
8- علم و دين در حيات معقول
9- اخلاق و مذهب
10- شناخت از ديدگاه علمي و قرآن
ادبيات و تحقيقات در مباني آنها
1- سه شاعر (حافظ، سعدي، نظامي)
2- حکميت و اخلاق و عرفان در شعر نظامي گنجوي (به زبان فارسي و روسي)
3- تحليل شخصيت خيام (بررسي آرا فلسفي، ادبي، علمي و ديني)
4- از دريا به دريا (کشف الابيات مثنوي مولوي در 4 جلد)
مباحث علمي
1- عمل تجويد ذهن
2- بحثي در قانون تعادل در روش تجزيه‌اي و ترکيبي
3- دانش‌ها و ارزش‌ها در مجراي قوانين علمي
مديريت
1- انگيزش مديريت در اسلام و نقد انگيزش‌هاي معاصر
فرهنگ
1- فرهنگ پيرو - فرهنگ پيشرو
2- طرحي براي انقلاب فرهنگي
مکاتبات علمي علامه جعفري با برتراند راسل فيلسوف شهير انگليسي که طي آنها، استاد جعفري به برخي از نظريات راسل انتقاد وارد ساخته، در بعضي از کتاب‌هاي ايشان مثل نقد و بررسي افکار راسل، توضيح و بررسي مصاحبه راسل مکرر به چاپ رسيده است. همچنين کتابي تحت عنوان «بررسي و نقد سرگذشت انديشه‌ها» حاوي تحليل و نقد نظريات آلفرد نورث وايتهد پدر منطق رياضي که يکي از بزرگترين فلاسفه اروپا مي‌باشد، چاپ و منتشر شده است. ضمناً کتاب‌هايي به قلم ايشان در نقد و تحليل فلسفه پوزيتيويستي و نئوپوزيتيويستي معاصر غرب چاپ و منتشر شده است که از آن جمله مي‌توان به شرح و نقد نظريات کانت، هگل، دکارت و ديويد هيوم اشاره نمود.
