شکست حصر آبادان، نخستين حماسه‌آفريني رزمندگان اسلامپنجم مهرماه سالروز شکست حصر آبادان در حماسه آفرين
شکست حصر آبادان، نخستين حماسه‌آفريني رزمندگان اسلامپنجم مهرماه سالروز شکست حصر آبادان در حماسه آفريني رزمندگان اسلام است. در پنجم مهر 1360 عمليات ثامن‌الائمه(ع) با هدف شکست حصر آبادان آغاز شد و پس از 42ساعت، با موفقيت کامل به پايان رسيد. اين نخستين موفقيت سرنوشت‌ساز ايران در جنگ تحميلي بود که بازتاب وسيعي در داخل و خارج کشور پيدا کرد. شکست محاصره آبادان راه فتح خرمشهر را باز کرد. در کمتر از بيست‌روز از آغاز حملۀ نظامي رژيم بعث عراق، آبادان به محاصره درآمد. پس از سقوط خرمشهر، تحرک عراق براي اشغال آبادان افزايش يافت. مقاومت کم‌نظير مردم با وجود امکانات محدود و برگزاري نماز جمعه در اوج محاصره، موجب ايستادگي شهر در برابر محاصره بود.امام خميني رضوان الله تعالي عليه در چهاردهم آبان 1359 به نيروهاي مسلح تأکيد کرد که حصر آبادان بايد شکسته شود. اهميت آبادان در نظر امام خميني از آن جهت بود که اين شهر نقطه اصلي جنگ و مورد طمع دشمن بود. پس از فرمان امام خميني، بسياري از رزمندگان تا پايان محاصره آبادان، جبهه را ترک نکردند. شهر آبادان در نخستين روز جنگ هدف بمباران هوايي دشمن قرار گرفت و عده‌اي از مردم ازجمله دانش‌آموزان مدرسه‌اي با مدير آن به شهادت رسيدند. عراقي‌ها در 19 مهر 1359 با پل‌زدن بر روي کارون به شرق آن نفوذ و جاده آبادان ـ اهواز و جاده آبادان ـ ماهشهر را تصرف و آبادان را محاصره کردند. مقاومت مردم خوزستان برنامه صدام حسين در تسخير سه‌روزه خوزستان را نقش برآب کرد. پس از سقوط خرمشهر تحرک عراق براي اشغال آبادان افزايش يافت. جاده اهواز ـ آبادان بسته شد و تدارکات اندک آن از راه آبادان ـ ماهشهر انجام مي‌گرفت که آن هم زير آتش دشمن قرار داشت. امکانات دفاعي موجود در شهر، اندک بود و رزمندگان بيشتر از سلاح سبک استفاده مي‌کردند. بني‌صدر رئيس‌جمهور و فرمانده کل قواي وقت به بهانه کمبود و گراني مهمات از دادن گلوله توپ و موشک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامي خودداري مي‌کرد. ارتش عراق با انواع سلاح‌هاي جنگي آبادان را زير فشار قرار داد و براي بازداشتن نيروهاي ايراني از تمرکز در اين جبهه در ميدان‌هاي ديگر آغاز به پيشروي کرد و آبادان نيز پيوسته بمباران مي‌شد.از نخستين روزهاي تهاجم ارتشِ متجاوز رژيم بعثي، مقاومت مردمي به صورت خودجوش در آبادان شکل گرفت و مردم در کنار تفنگدارانِ اندک نيروي دريايي و سپاه و کميته‌هاي انقلاب اسلامي قرار گرفتند. مدافعان شهر در برابر هجوم تکاوران عراقي در عبور از رودخانه بهمنشير و کوي ذوالفقاري مقاومت کردند. مقاومت مردم آبادان و رزمندگان و نبرد تن به تن آنان در ايستگاه ذوالفقاري، مانع از سقوط جاده آبادان ـ خسروآباد شد. برخي فرماندهان ارشد عراقي پس از اسارت يادآور شدند عراقي‌ها با توجه به امکانات و تجهيزات و توانمندي خود، آبادان را فتح‌شده تلقي مي‌کردند و زمين‌گيرشدن ارتش مجهز و آموزش‌ديده عراق در برابر مدافعان اندک شهر باورنکردني بود. کارکنان پالايشگاه آبادان در شرايط سخت روزهاي اول جنگ، کار سازماندهي خود را آغاز و با تشکيل ستادهاي اضطراري اقدام به تخليه مواد نفتي از دستگاه‌هاي پالايشگاه کردند و با ايجاد پدافند غير عامل، بسياري از واحدها و دستگاه‌هاي عظيم تأسيسات اين مرکز بزرگ پالايشگاهي را حفظ کردند.حجت الاسلام والمسلمين غلامحسين جمي امام‌جمعه آبادان در آن شرايط براي رزمندگان سنگري معنوي و پشتيباني بي‌نظير بود و در دشوارترين لحظه‌ها نماز جمعه را برپا مي‌کرد. پخش خطبه‌هاي وي در سنگر نماز جمعه از راديو نفت ملي، سبب تقويت روحيه رزمندگان اسلام و تضعيف و ترس ارتش بعث عراق بود. فرماندهان دفاع مقدس حمايت مردمي و نماز جمعه آبادان را دو عامل مؤثر در ايستادگي آبادان در محاصره شمرده‌اند. در چنين شرايطي بود که امام خميني در چهاردهم آبان 1359 و در آستانه ماه محرم طي سخناني در جمع مبلغان با تأکيد به نيروهاي مسلح يادآور شد حصر آبادان بايد شکسته شود، به دشمن نبايد اجازه داد وارد آبادان شود؛ زيرا ورود آنان به آبادان سبب خسارت‌هاي بسيار است. با تأکيد ايشان حفظ آبادان افزون بر بعد نظامي، جنبه شرعي نيز پيدا کرد. نيروهاي رزمنده در آنجا تقويت شدند و نيروهاي دشمن را که از بهمنشير عبور کرده، وارد جزيره آبادان شده بودند، با تلفات بسيار وادار به عقب‌نشيني کردند. پس از 375 روز محاصره آبادان توسط ارتش بعث عراق، عمليات ثامن‌الائمه(ع) در ساعت يک بامداد 5 مهر 1360، با رمز «نَصْرٌ مِنَ‌الله وَ فَتْحٌ قَرِيبٌ» آغاز شد. رزمندگان ايران متشکل از لشکر 77 خراسان، هوانيروز، نيروي هوايي ارتش، سپاه و ژاندارمري با روحيه شهادت‌طلبي دشمن را از آبادان عقب زدند. نيروي هوايي، منطقه نبرد را پوشش داد و بالگردهاي جنگي، نيروهاي دشمن را منهدم يا وادار به عقب‌نشيني کردند. اين عمليات پس از 42 ساعت تلاش با موفقيت کامل به پايان رسيد. فرماندهان، امدادهاي الهي، انسجام ارتش، سپاه و بسيج، پشتوانه وسيع مردمي، برنامه‌ريزي دقيق و اصل غافل‌گيري را از عوامل پيروزي ايران در اين عمليات دانسته‌اند. مسئولان و فرماندهان جنگ ازجمله آيت‌الله هاشمي رفسنجاني علت تأخير در اجراي فرمان امام خميني در شکست حصر آبادان را تعلل بني‌صدر برشمرده‌اند که از نيروهاي انقلاب در ارتش و غير آن بريده بود و راهبرد او اين بود که آبادان و خرمشهر اشغال شود تا در دزفول شکست پيش نيايد! شکست ارتش عراق در محاصره آبادان، که نخستين پيروزي حماسه سازان اسلام بود، روند جنگ را تغيير داد، به گونه‌اي که نيروهاي عراقي در تمام جبهه‌هاي جنگ، از عمليات آفندي دست کشيدند و به حالت پدافندي درآمدند.
